W roku 2019 wśród członków zespołu „Ignacjańskiego Forum Społecznego” zrodziła się myśl kontynuowania niegdysiejszego dzieła Słownik społeczny z roku 2004, w którym ponad stu uczonych z ośrodków krajowych, jak i zagranicznych, zaprezentowało w obszernych esejach dorobek nauk humanistycznych i społecznych zgromadzony do początków XXI wieku. Nowy projekt zakrojony jest szerzej niż tamten. Jego inicjatorzy zamierzają w wielotomowej publikacji zaprezentować pełniej stan wiedzy poszczególnych obszarów nauk humanistycznych i społecznych w trzeciej dekadzie XXI stulecia. Planują oni zaprezentować człowieka rozwijającego się w zróżnicowanych cywilizacjach, kulturach i społeczeństwach, wyznającego rozmaite religie i honorującego różne wzorce postępowania, wraz z wytworami otaczającymi go i warunkującymi jego postępowanie. Nauki humanistyczne i społeczne chcemy dzielić jednak nie tyle wedle dziedzin i dyscyplin ujmowanych w wykazach różnych instytucji międzynarodowych lub krajowych (resortowych), ile wedle pól badawczych uprawiających różne dyscypliny naukowe analizowanych przy użyciu różnych metod umożliwiających pełniejszy ogląd o walorze interdyscyplinarnym.

(Ze wstępu: Wit Pasierbek i Bogdan Szlachta, redaktorzy serii)

Po II wojnie światowej, także w związku ze wzmagającymi się procesami migracyjnymi oraz przemianami w nauce, zwłaszcza antropologii kulturowej, coraz częściej zaczęto podnosić, że każda kultura ma walor sobie właściwy, że niepodobna już podtrzymywać przeświadczenia, iż którakolwiek z nich może dostarczać miar uniwersalnych, także ta, na której ongiś wspierano próby zdominowania „innych”. Prezentowane dociekania dotyczą głównie ujęć ustalonych w ostatnich dekadach w naukach społecznych i humanistycznych zasadniczo akceptujących tezę o równości kultur. Ukazują choćby, na ile „uniwersalizowana” „narracja zachodnia” o prawach człowieka należącego do dowolnego państwa odwołującego się do dowolnej kultury zwiera się z „narracją” od niej różną, kładącą akcent na zróżnicowanie zbiorowości i ich członków oraz istnienie praw chroniących je. Wskazują też, że „interpretacjonistyczne” podejście wpływowe we współczesnych naukach humanistycznych i społecznych problematyzuje tezę o jedności wiedzy.

(Z wprowadzenia: Bogdan Szlachta, redaktor tomu)